"Capuleti i Montecchi" w Barcelonie i "Don Carlo" w Wiedniu

Naczytawszy się o perturbacjach obsadowych w Teatro Liceu, które z oburzeniem relacjonował autor znanego katalońskiego bloga operowego (wiązały się ze zmianą terminów występów Joyce DiDonato) z niejaką ciekawością zasiadłam do oglądania tamtejszego spektaklu „Capuleti i Montecchi”. Uczucie miłej ekscytacji minęło po pierwszych minutach, kiedy okazało się, iż jest to ta sama, dziwaczna inscenizacja, która cztery lata temu wprowadziła mnie w stan konsternacji gdy wystawiała ją BSO. Prawie wszystko, co miałam wówczas do powiedzenia na jej temat okazało się aktualne http://operaczyliboskiidiotyzm.blogspot.com/2012/07/capuleti-e-montecchi-bayerische.html, ale , jak wiadomo – „prawie” czyni wielką różnicę. Nadal wprawdzie nie rozumiem o co chodzi z wdrapywaniem się Giulietty na przerośniętą umywalkę i wykonywaniem na niej jej pierwszej arii i wciąż uważam, że pan Lacroix zdecydowanie nie lubi kobiet, skoro ubrał bohaterkę arcyromansu w strój tak bardzo zaburzający proporcje sylwetki. Ale w Barcelonie zrobiono  to, co umknęło w Monachium, rzecz w tej historii absolutnie zasadniczą – emocjonalny, silny związek Romea i Giulietty stał się oczywisty, mimo abstrakcyjnego środowiska w jakim całą historię rozegrano i mimo wad libretta. Wyłączną zasługę w tej sprawie należy przypisać wykonawczyniom ról głównych – Patrizii Ciofi i Joyce DiDonato (nie wiem, jak wypadły Elena Siurina i Silvia Tro Santa Fe). O zaletach wykonawstwa Amerykanki pisałam wielokrotnie: piękna barwa głosu, akuratność stylistyczna i przede wszystkim dogłębne zrozumienie co i po co się śpiewa. Te właśnie cechy powodują, iż nawet jeżeli DiDonato zdarzy się na moment oddalić od idealnej intonacji czy zabrzmieć za ostro słucha się jej z dużą przyjemnością i satysfakcją. Patrizia Ciofi jest jedną z (obawiam się) ostatnich prawdziwych belcancistek naszych czasów i w jej sprawie pewnie nigdy obiektywna nie będę. Podoba mi się w jej sztuce wokalnej wszystko, nawet to, co niektórzy ganią, czyli specyficzna barwa. Od Ciofi wdzięczny słuchacz dostaje pełny pakiet: przekaz emocjonalny  nie zaciera maestrii stylistycznej. I kiedy sobie przypominam, że tzw. profesjonaliści za wzór belcanta stawiają Dianę Damrau ogarnia mnie gniew i smutek.

Obejrzyjcie „Capuletich i Montecchich” z Liceu, mimo absurdalnej produkcji, poprawnego zaledwie dyrygowania Riccarda Frizzy i bardzo kiepskiego dnia, jaki najwyraźniej miał Antonino Siragusa. Dla tych dwóch pań  warto.

https://www.youtube.com/watch?v=RBljk_eOH6E 

https://www.youtube.com/watch?v=IdP_MGGu59c 

Muszę przyznać, że ostatnio mocno zniechęciłam się do przedstawień Wiener Staatsoper, które znacznie lepiej wyglądają na papierze, niż w rzeczywistości. Zazwyczaj wiekowe i wyprodukowane jak najmniejszym kosztem nie mogą warstwą inscenizacyjną nikogo skusić (chociaż są wyjątki) zaś jeśli do tego trafi się słabsza forma dyrygenta lub/i śpiewaków, nawet tych otoczonych nimbem słusznej chwały co przy masówce przez ten teatr uprawianej zdarza się często – następuje katastrofa. Do „Don Carlosa” z Wiednia usiadłam nastrojona podejrzliwie, zwłaszcza, że nazwisko Ramóna Vargasa w partii tytułowej i Béatrice Uria-Monzon  jako Eboli nie obiecywały uszom nadzwyczajnej rozkoszy. Ale czy mogłam przegapić tercet Harteros- Tézier -Pape, nawet w rolach znanych mi bezpośrednio ze sceny? Nie, za nic! Jeśli chodzi o samą produkcję wszystko się zgadza – tanio i nudno. Scenografia bardzo oszczędna, jakieś rekwizyty usiłują zarysować sytuację sceniczną, kostiumy są rodem z końca dziewiętnastego wieku (?), ale możliwie mało charakterystyczne (żeby można było wykorzystać w czymś innym?). Czyli miejscowy standard. A rzecz miała premierę w 2012 roku, czyli jak na WS nie tak dawno – reżyser Daniele Abbado i jego team realizacyjny najwyraźniej przystosowali się do miejscowych warunków. Dodatkowo Ramón Vargas  jest scenicznie nieudolny (taki był zawsze) i chociaż się stara jak może nic z tych wysiłków nie wynika. Można by oczywiście przejść nad tym do porządku, gdyby  dobrze śpiewał, ale niestety nie – od dawna już ten sympatyczny skądinąd artysta utracił dźwięczność głosu a partia Carlosa stanowczo przekracza możliwości tenora lirycznego. Górne dźwięki., wypychane siłowo brzmiały źle, w sposób krańcowo napięty. Dopiero w końcowym duecie Vargas przypomniał mi jak pięknie potrafił niegdyś kształtować frazę jako specjalista od Mozarta. Béatrice Uria-Monzon  to zupełnie inny przypadek, chociaż też wydaje się, że wykonuje rolę nie dla siebie. BUM, śpiewaczka kompetentna nie popełnia stylistycznych faux pas, brakuje jej trochę uwodzicielskiego aksamitu w głosie, którego partia Eboli bardzo potrzebuje. Anja Harteros niestety nie była  2 czerwca w dobrej formie, jej sopran nabrał ostatnio metaliczno-gorzkich tonów (jakoś nie umiem inaczej wyrazić  swoich odczuć) i pojawiło się w nim dziwne, gęste, drobne vibrato. A jednak na szczęście niebiańskie piana nadal są na miejscu, jak również ów tajemniczy element właściwy tylko Harteros, momentami przenoszący słuchacza w sferę metafizyczną.   Ludovic Tézier  nie wykreował ciekawej postaci scenicznej, należy on do tych, co potrzebują wydatnego reżyserskiego wsparcia którego nie otrzymał.  Ale wokalnie był świetny i w tym sensie jego kreacja okazała się jedną z dwóch najmocniejszych owego wieczoru. Drugą, czego się oczywiście spodziewałam stworzył René Pape i tu oszczędzę Państwu stopniowania przymiotników  - jako Filip II jest on obecnie niedościgniony. Marco Armiliato nie wykazał się szczególną finezją w prowadzeniu orkiestry, ale też i nie popełnił żadnych szczególnych grzechów przeciw partyturze. Orkiestra bywa zazwyczaj mocną stroną wiedeńskich przedstawień i tak też się stało tym razem.