Witajcie w ciężkich czasach - "Don Giovanni" ze Sztokholmu

Nie mogłam się powstrzymać… Tytuł powieści Doctorowa tak bardzo pasuje do sytuacji, że wystarczy zmienić wielkie litery (Hard Times to w powieści nazwa własna) i już mamy idealną jej diagnozę. Można by jeszcze dodać „nikt nic nie wie”. Nie wiemy kiedy „to wszystko” się skończy i zaczniemy zmierzać ku normalności. Nie takiego powrotu się spodziewałam opuszczając Was, Drodzy Czytelnicy 13 miesięcy temu. Na razie jeszcze ciągle „ciemno wszędzie, głucho wszędzie”. No, prawie wszędzie. POK uraczyła nielicznych z konieczności widzów premierą uroczego intermezza Pergolesego „La serva padrona”. Obawiam się jednak, że to jaskółka, co wiosny nie czyni. Zobaczymy, co wyniknie z planów otwarcia teatrów europejskich jesienią a jeszcze wcześniej z salzburskich zamierzeń prezentacji festiwalu w okrojonej formie. Na razie Radio Szwedzkie wystawiło „Don Giovanniego” . Warto było pokonać pandemiczną inercję i obejrzeć, bo to była interesująca inscenizacja  - taka, w której sanitarne ograniczenia wzięto pod uwagę i momentami stanowiły one inspirację dla twórców oraz akcent humorystyczny. Można by się zastanawiać, czy żarty tego typu akurat w Sztokholmie nie były troszkę ryzykowne (biorąc pod uwagę jaki skutek dało zastosowanie w praktyce teorii odporności stadnej  w tym kraju). Kiedy jednak przyjmiemy, że „Don Giovanni” dzieje się „wszędzie i nigdzie” a i tak przestrzenią, w której śledzi go współczesny widz musi być z konieczności internet niemiły kontekst można przełknąć. Trzeba jednak ostrzec, że z pewnością nie jest to wersja dla początkujących, widz zaczynający swą przygodę z operą w ogóle, a z „Don Giovannim” w szczególe wiele z tego nie pojmie, nawet ze streszczeniem libretta w dłoni. Akcję przeniesiono do początku lat siedemdziesiątych (sądząc po stylówie) a niektóre, jeśli nie większość wydarzeń rozgrywa się w sferze abstrakcyjnej. Na tym tle tym mocniej wybrzmiewają pandemiczne dowcipy, jak kompulsywne dezynfekowanie rąk przez Leporella, chór w półprzyłbicach (pełne odbijałyby dźwięk) czy głośny alarm i migające ostrzeżenie gdy pod koniec „La ci darem” ręce Giovanniego i Zerliny prawie się stykają. Wszystko to nie brzmi pewnie zachęcająco dla tradycjonalistów, ale są też w tej produkcji momenty robiące duże wrażenie właśnie dzięki swej niedosłowności – na przykład finał, który możecie zobaczyć sami (link jest aktywny od premiery, czyli od 14 czerwca, ale nie wiem jak długo jeszcze). Taki sposób wystawienia  wymagał więcej niż zwykle aktorskich umiejętności od śpiewaków i niemal w całości szwedzki zespół (z jednym brytyjskim importem) poradził sobie bardzo dobrze. Muzycznie też było nieźle, chociaż tu mam zdecydowanie więcej zastrzeżeń.  Peter Mattei jest obok Mariusza Kwietnia najsłynniejszym Giovannim naszych czasów. Teraz, kiedy nasz baryton zostawił go samego na placu boju pewnie numerem 1. To się potwierdziło już w czasie gali „Met at home”, kiedy Mattei wykonał serenadę „Deh, vieni alla finestra” z towarzyszeniem … akordeonu po mistrzowsku. Teraz  też śpiewał z cudowną swobodą, płynnością i  stylowością. Najbardziej jednak u niego lubię tę kroplę ironii i goryczy, którą doprawia morze uroku osobistego swego bohatera. Pan i sługa powinni u Mozarta stanowić dopełniający się duet i tak tym razem się stało. John Lundgren zaskoczył mnie kompletnie – jak dotąd znałam go z ról wagnerowskich, straussowskich czy, ostatnio z Bartoka. A tu – Mozart. Gdy go posłuchałam jako Leporella stało się dla mnie jasne, skąd się u tego specjalisty od ciężkiego kalibru wzięło belcantowe legato i nietypowa w takim repertuarze lekkość. Z dobrej mozartowskiej szkoły, która procentuje zawsze. Atrakcyjnie też spisali się Andrew Staples, elegancki wokalnie Ottavio oraz Henning von Schulman jako Masetto. Komandor Johana Schinklera nie przerażał głębią swego głosu a powinien. Panie okazały się niestety słabszą częścią obsady, może z wyjątkiem wdzięcznej i fachowej Zerliny Johanny Wallroth. Malin Byström – Donna Anna i Mari Eriksmoen  - Donna Elvira obie miały ładne momenty, ale też często wypychały dźwięki siłowo co owocowało niemiłym napięciem głosu. Na szczęście Daniel Harding, stały dyrygent Orkiestry Radia Szwedzkiego najwyraźniej znakomicie rozumie się ze swoimi muzykami. To była rzeczywiście dobrze zrealizowana partytura, w rozsądnych tempach i z trafnym (w moich uszach) odczytaniem, gdzie muzyka powinna być bliżej dramatu a gdzie komedii.

I tak mam za sobą pierwszą recenzję po ponad rocznej przerwie. Dziś trudno mi przewidzieć przyszłość bloga -  nie wiem nawet, czy będzie o czym pisać, i, uczciwie powiedziawszy, czy się będzie chciało chcieć. Na razie mogę Państwu trochę poopowiadać o swoich streamingowych odkryciach – wirtualnych wizytach w teatrach, o których nic nie wiedziałam (np. w Astrachaniu) lub o dziełach, których wcześniej nie znałam (np. „Don Desiderio” Poniatowskiego). I razem z Wami czekać, aż to wirtualne środowisko operowe nabierze krwi i ciała. Moja pierwsze od dawna spotkanie z muzyką na żywo planuję dopiero w grudniu („Madama Butterfly” z Aleksandrą Kurzak w TWON), jeśli oczywiście fortuna zechce sprzyjać. Jeżeli zaś będzie jakiś odzew wznowię pisanie, może nie często, ale w miarę regularnie. Mam wrażenie, iż polska blogosfera operowa skurczyła się niepokojąco – na placu boju został już chyba tylko p. Marek z Poprostuopera. Jest też strona Opera Lovers, ale ona ma profil informacyjny. Zobaczymy więc, czy jeszcze mnie potrzebujecie i ewentualnie do nich dołączę. Do zobaczenia!

P.S. Nie uwierzycie, ale to był mój post numer 400.

https://www.berwaldhallen.se/en/play/mozarts-don-giovanni-2/