"Norma" w Londynie

Londyńska ROH już definitywnie znalazła się wśród tych teatrów operowych, w których ze sporym prawdopodobieństwem można spodziewać się spotkania z produktami  regietheatru.  Powierzenie nowej inscenizacji „Normy” członkowi grupy Fura dels Baus, Àlexowi  Ollé nie było więc zdarzeniem niespodziewanym, natomiast niepokojącym – i owszem. Pewnie nie muszę dodawać, że obawy zrealizowały się w stu procentach i w tej sytuacji pozostają mi dwa wyjścia : zapełnić ten wpis kolokwializmami, które cisną się pod klawiaturę albo odpuścić. A ponieważ ciągłe odnajdywanie się w skórze psa szczekającego na znikającą w oddali karawanę jest nużące tym razem dam spokój. Mogę tylko wspomnieć, iż produkcja jest krańcowo niemądra, nielogiczna i nawet wewnętrznie niespójna. Niektóre obrazki przypomniały mi  bezpośrednio  pokazy mody przygotowane przez projektantów niedostatecznie dobrych, by obronić się talentem i liczących na skandal (w końcu nic nie zapewnia go lepiej niż religia). Proszę spojrzeć na zdjęcia  (tak, to jest morze krucyfiksów) – pewnie żadnego kreatora nie stać na tak rozpasaną scenografię, ale sposób myślenia podobny. W tych okolicznościach pozostaje tylko skupienie się na muzyce, co samo w sobie jest dobre, ale czasem oczy same ze zdumienia, irytacji bądź rozbawienia otwierają się szeroko. Po dziesiątkach widzianych tego typu spektakli trochę zobojętniałam i tylko zapobiegliwość Normy rozkładającej folię, żeby się nadto nie nabrudziło przy zabijaniu dzieci wielkim nożem lekko mnie zdziwiła. Oczywiście, my wiemy, iż żadne dzieciobójstwo nie nastąpi, ale mimo wszystko wydało mi się to tyleż niesmaczne, co groteskowe. Za to żadnej niemiłej niespodzianki nie sprawił mi Antonio Pappano, który jak zazwyczaj miał precyzyjną koncepcję całości i dyrygował doskonale. W wypadku sir Tony’ego  nie liczą się drobne niedokładności w orkiestrze (były) tylko dogłębne zrozumienie stylu i miłość do śpiewaków , która sprawia, że towarzyszy im z taką uwagą. Nic to nie pomogło Brindleyowi Sherrattowi, prezentującemu brak zrozumienia stylu i ciągłe fałsze w komplecie z głosem któremu wyższa część skali kończyła się za każdym razem nagle i niespodziewanie. Jedynie kilka wibrujących, prawdziwie basowych dźwięków na koniec przekonało mnie, że kiedyś może partia Orovesa leżała w jego zasięgu. Nie zachwyciła mnie również Adalgisa Soni Ganassi, ale to zupełnie inna klasa. Ganassi jest  wartościową  śpiewaczką odróżnieniu od kolegi nie zapominającą o legato,  tyle że z czasem jej mezzosopran uległ odbarwieniu na obu krańcach a także zaostrzeniu dającemu czasem nieprzyjemny, skrzypiący efekt. Joseph Calleja od początku właściwie swej wielkiej kariery stanowił dla mnie problem – szanuję, doceniam  i podziwiam jego umiejętności, podoba mi się jasna barwa jego głosu, ale drobny groszek w nim jest dla mnie nie do zniesienia. Partia Polliona nie należy do specjalnie interesujących, zawsze miałam wrażenie  iż istnieje tylko po to, aby dać pretekst do zawiązania konfliktu . Calleja nie był w stanie nic z nią zrobić od strony aktorskiej (nie ma zresztą po temu uzdolnień) natomiast śpiewał doskonale  - od strony czystko formalnej była to najlepsza kreacja wieczoru. I tak dobrnęłam do samej Normy. Słuchacz w światku operowym obyty wie doskonale, jak trudna to rola i zapewne zna liczne anegdoty, którymi obrosła.  W naszym konkretnym przypadku dochodzi jeszcze wiedza o tym, że przestraszyła się jej przewidziana do niej od czterech lat Anna Netrebko rezygnując krótko przed rozpoczęciem sprzedaży biletów. Po niedługim oczekiwaniu padło nazwisko jej następczyni wzbudzając lekkie zdziwienie, ale także mnóstwo nadziei. Sonia Yoncheva, żeby zastąpić Netrebko musiała z kolei porzucić Mimi w Met i chociaż z pr-owego punktu widzenia decyzja ta miała sens do dziś zastanawiam się nad jej słusznością (a od seansu minęło już kilka dni). Od strony interpretacyjnej ta Norma przypadła mi do gustu, była wiarygodna i emocjonalnie prawdziwa, co wcale nie jest łatwe – fabuła opiera się przecież właśnie w dużej części na wewnętrznych przeżyciach bohaterek i z nich wynikają zewnętrzne konsekwencje. Wokalnie nie potrafię Yonchevej ocenić jednoznacznie. Były w jej kreacji elementy, które mi się bardzo podobały, ale w sumie miałam wrażenie iż to raczej piękna obietnica na przyszłość niż  prawdziwa Norma. Przede wszystkim bułgarskiej sopranistce nie wystarczyło sił na trzeci, najbardziej dramatyczny akt , w którym jej głos często brzmiał krzykliwie i ostro (jeszcze nie ten rozmiar). Na początku opery recytatyw też był nienajlepszy i nie odznaczał się intonacyjną precyzją. Za to Yoncheva, właścicielka promiennego, czystego sopranu bardzo ładnie potrafi prowadzić belliniowską kantylenę co udowodniła w „Casta diva” . Zaśpiewała tę słynną arię jak prywatną modlitwę, nie za głośno i bardzo szczerze. Podobnie w duetach z Adalgisą to ona była siłą prowadzącą i jej chciało się słuchać przede wszystkim. I mimo, iż dobrych wspomnień będę miała po jej Normie więcej, wolałabym, aby Sonia Yoncheva na razie tej roli nie wykonywała pozwalając swojemu głosowi się rozwinąć – a wtedy czeka nas być może duża przyjemność.

https://www.youtube.com/watch?v=cWYjhxZy908