Czarodziejka Anja - "Alcina" wiedeńska

 Nie samym mięsem (Verdim i Wagnerem) operomaniak żyje. Moje uszy domagają się czasem czegoś lżejszego, odpoczynku od dziewiętnastowiecznych porywów. Z Handlem czuję się bezpieczna, bo świat zaludniany przez antycznych bohaterów i zakochane czarodziejki jakoś nie bardzo mnie dotyka. W dodatku emocje, jakkolwiek obecne wyrażane są tu w silnie skonwencjonalizowany sposób: albo furore albo lamento, niemal nic pośredniego. I nie jest to wcale przygana – zdarza się tak, że skołatana dusza bardzo tego pragnie , jeśli zaś trafimy na rzecz dobrze wykonaną nic, tylko usiąść wygodnie z kieliszkiem wina w dłoni (piwo ani cięższe alkohole z  barokiem się nijak nie komponują) i kontemplować. Niektórzy adepci regietheatru zrobią wprawdzie wszystko, żeby nieszczęsnego widza z tego miłego błogostanu wyrwać, ale , nie ze mną te numery, przynajmniej – nie tym razem. Nie chcąc narażać się na kontakt z burymi tapetami, siermiężnymi wnętrzami i naturalistycznym (o ile się w operze da) aktorstwem zachowałam się niczym inżynier Mamoń sięgając po to , co już znam. Czyli po „Alcinę”, wystawioną w Wiener Staatsoper po raz … pierwszy w historii w listopadzie 2010. Co pozwoliło mi nie rozstawać się z Anją Harteros, dla której ten występ był pożegnaniem z tego typu repertuarem. Ale – jak zazwyczaj zacznę od produkcji. Adrian Noble umieścił akcję w salonie Georgiany Cavendish, diuszesy Devonshire, znanej dziś niestety głównie z filmu z okropną (acz urodziwą) Keirą  Knigtley. Georgiana mogła znać operę Handla, a że tradycja salonowego muzykowania była wówczas silna, taki spektakl wykonany siłami gospodyni i jej gości mógł mieć miejsce. Wątpię tylko, czy był tej klasy . Założenia inscenizacyjne wymusiły na scenografie i projektancie kostiumów Anthonym Ward konkretne rozwiązania. Mamy więc nieprzeładowane wnętrze z epoki, ale z uroczym zapleczem w postaci zarośli baaardzo zielonej trawy , w których postaci od czasu do czasu błądzą. Nad trawą rozpościera się równie intensywne kolorystycznie niebo na którym , przynajmniej na początku słońce świeci tak mocno iż damy zmuszone są używać barwnych , chińskich parasolek dla osłony bezcennie białej cery. Jest też balon jako podstawowy środek lokomocji. Przy kostiumach , zwłaszcza żeńskich Ward sobie tylko troszkę poszalał. Zarówno Alcina jak jej siostra Morgana noszą olbrzymie peruki  i piękne stylizowane suknie , panowie (w tej liczbie i biedna Bradamante, która dopiero pod koniec może porzucić spodnie) muszą się zadowolić skromniejszym odzieniem. Tłok na scenie panuje nieco większy, niż by  wynikało z libretta, bo poza pochodzącymi z niego postaciami są jeszcze goście, liczna służba, wreszcie muzycy-soliści. Wszyscy oni dyskretnie acz z wdziękiem włączają się do akcji.  Ta zaś przeprowadzona została finezyjnie , z poszanowaniem konwencji i bez zmuszania śpiewaków do akrobacji. Zaczynamy w czasie uwertury ( co tym razem można wybaczyć), kiedy służący zapalają świece, potem arystokratyczni goście przybywają do pałacu, witają się z gospodynią i ze sobą nawzajem. Widzimy ich jeszcze w”cywilnych” ubraniach, co pozwala nam ustalić , że Ruggerem będzie przyjaciółka pani domu. To chwyt, który uwalnia śpiewaczki od niewczesnych obłapianek i symulacji aktów erotycznych , niemal obowiązkowych we współczesnych realizacjach oper barokowych. Jesteśmy też świadkami nerwowej reakcji Georgiany na przyszłego Oronte’a i możemy się domyślić, że to jej małżonek, z którym była w bardzo złych stosunkach. Z początkiem akcji właściwej wszyscy mają już na sobie kostiumy odpowiednie dla interpretowanej postaci – np. Oberto nosi pasiastą koszule nocną i szlafmycę , choć przez moment widzieliśmy go jako eleganckiego młodzieńca. I tak to się toczy przez dobre cztery godziny nie angażując emocji widza nadmiernie ale pozwalając leniwie rozkoszować się zarówno obrazem, jak i dźwiękiem. Przy czym do obrazu nie mam żadnych zastrzeżeń, do dźwięku jedno, ale zasadnicze. Jak się domyślacie nie chodzi tu o dyrygenta. Intendent Wiener Staatsoper miał tyle rozsądku, żeby nie zmuszać własnej orkiestry do grania Handla i tyle pieniędzy, żeby zaprosić Marca Minkowskiego wraz z jego  Les Musiciens du Louvre – Grenoble. Poza zaletami oczywistymi na pierwsze … hmmm  …. strzygnięcie uchem Minkowski ma jeszcze jedną, cenną niezmiernie. Brylant wokalny rozpoznaje jeszcze fazie bryłki węgla, potrafi nie tylko objawić go światu, ale też zaopiekować się i pozwolić dojrzeć spokojnie. O ile oczywiście brylant na to pozwoli. Tutaj w tej roli mamy uroczego, pyzatego 15-latka z  Florianer Sängerknabe, Aloisa Muelbachera jako Oberta. Trzy lata temu dzieciak dysponował kryształowo czystym sopranem i  doskonałą koloraturą . Odnotowałam jedno niewielkie wahnięcie intonacyjne, ale w tym wieku to i tak imponujące. Bawił się przy tym na scenie znakomicie. Po tym występie jego kariera zaczęła podążać w kierunku niebezpiecznych popisów – a to jakaś habanera z „Carmen”, a to aria z „Rusałki”… No, ale naturalną koleją rzeczy Alois musiał zniknąć ze sceny i zobaczymy, czy i w jakiej postaci na nią powróci. Jeśli chęci i możliwości będą się uzupełniać z pewnością może liczyć na pomoc „wujka Marca”, który swoich podopiecznych nie porzuca. Wracając jednak do „Alciny” trzeba koniecznie pochwalić odtwórców drugoplanowych ról męskich : Benjamina Brunsa – Oronte i zwłaszcza bardzo dobrego Adama Plachetkę – Melisso. Jak właściwie zawsze zachwyciła mnie też Kristina Hammarström – Bradamante. Cóż to za piękny, bogaty głos o miodowym odcieniu, jak wspaniale ona kształtuje frazę! Za to (również po raz kolejny) dziwię się zachwytom nad Veronicą Cangemi, która moim zdaniem osiągnęła pozycję niewspółmierną do umiejętności. To przeciętna śpiewaczka o dość ostrym głosie, nawet nie tyle kiepska, co nijaka. Za to Vesseliny Kasarovej nijaką nazwać w żadnym razie nie można. Znam ją doskonale, nie jest to ani pierwsze, ani dziesiąte moje z nią zetknięcie , ale z całą pewnością najdziwniejsze. Bo, to co ona wyprawia z ładnym z natury głosem wydało mi się zdumiewające. Czegoś tak koszmarnie manierycznego nie słyszałam od dawna, nawet nie bardzo potrafię to opisać – sami sprawdźcie. Nie wiem, czy to był jej pomysł na interpretację roli (jeśli tak – chybiony całkowicie), również w warstwie czystko aktorskiej zdradzała niepokojące objawy. Ale najbardziej nie do zniesienia były te dziwaczne „podjazdy” dźwiękowe. I tak, odniósłszy się skrupulatnie do wszystkich pozostałych protagonistów dotarłam do heroiny głównej. Obserwowanie Anji Harteros w roli Alciny było dla mnie dużą radością. Jest jedną z naprawdę niewielu pań na scenie, którym ewidentne bycie damą nie przeszkadza w wyrażaniu gwałtownej pasji. I proszę popatrzeć ile ona ma z tego frajdy, jak porusza się w rytm muzyki, zwłaszcza tych uroczych „furori”. Oczywiście „lamenti” to jej terytorium naturalne (przepiękne „Ah. mio cor”) na którym bez przeszkód można podziwiać urodę głosu, płynność linii melodycznej  i szlachetność wyrazu. Tutaj Anja miała możliwość wykazania się talentem aktorskim i zrobiła to. Jej rola to już nie tylko archetypowa zakochana czarodziejka, to też bliźniacza siostra Marszałkowej  . Myślę, że to byłaby dla Harteros partia idealna – może kiedyś się doczekam.  

https://www.youtube.com/watch?v=_ShlBRJYFtw 

https://www.youtube.com/watch?v=OzIUL0wKkgU&list=PL3i9sfNhb8Hci4X0eUJ3J4NzIxkji-A1_ 

https://www.youtube.com/watch?v=cTDLFpm_cbw 

https://www.youtube.com/watch?v=keApDWqRKvE 

https://www.youtube.com/watch?v=SoSlUANZJF0