Edita belcantowa - "Beatrice di Tenda"

Edita Gruberova jest na współczesnej scenie operowej fenomenem. Wprawdzie są tacy, którzy kontynuują regularną karierę mimo (nie chodzi tu o recital od czasu do czasu bądź efektowne cameo) , że kilka lat od niej starsi, ale ich bardzo niewielu. Poza tym Gruberova dysponuje najbardziej na działanie czasu podatnym  rodzajem głosu (poza falsetem) – sopranem liryczno-koloraturowym, dźwięcznym, jasnym i niezbyt dużym.  A ona nadal występuje w teatrach nie przynosząc wstydu sobie i dyrektorom od obsad, wręcz przeciwnie. I wszędzie witana jest z entuzjazmem, czasem wskrzesza się specjalnie dla niej odchodzące w niepamięć belcantowe opery.  Taki właśnie spektakl zarejestrowano w Zurichu w 2002 . Owszem, działo się to ponad 10 lat temu, ale diva miała już wtedy 56 lat , a przecież chociażby ze sceny TWON wiemy, że jej wokalne możliwości pozostają mniej więcej te same. Zajmijmy się jednak samą produkcją „Beatrice di Tenda” . Tę niezbyt popularną operę autorytety uważają za nieszczególnie udaną, bliźniaczą siostrę” Anny Boleny” Donizettiego. Kiedy jednak posłuchać uważnie , znaki firmowe Belliniego można rozpoznać natychmiast – szczególnie miękki, łagodnie melodyjny dramatyzm, tak różny od środków używanych przez jego znakomitego kolegę. Chyba to właśnie uwiodło Chopina, który  Belliniego uwielbiał i właśnie „Beatrice..” chciał usłyszeć na łożu śmierci, przynajmniej tak kiedyś miał powiedzieć.  Historia opowiadana przez libretto wydaje się niepotrzebnie drastyczna (żona niesłusznie oskarżona o zdradę przez mającego na oku młodą kochankę męża, tortury, wreszcie wyrok i śmierć), ale jest całkowicie autentyczna, zdarzyła się na początku XV wieku. W Zurychu  Daniel Schmid postanowił jednak pójść bardziej śladem muzyki niż libretta i na scenie żadnych elementów drastycznych i efekciarskich nie ma. Akcję przeniesiono na początek wieku XX, co zresztą , poza kostiumami niczego nie zmieniło. A właściwie wszyscy, od protagonistów począwszy a na chórze skończywszy są odziani niezmiernie strojnie i elegancko. Scenografia jest uniwersalna – tak można by wystawić niemal wszystko : podesty i schody z prostymi poręczami , 2 fotele art deco z oparciami w kształcie muszli i .. tyle. Reżyser jednak  nie do końca uwierzył chyba we własną, ascetyczną koncepcję i przynajmniej w pierwszym akcie nadto entuzjastycznie bawił się sceną obrotową. Poza tym jednak działo się niewiele, co chyba wydatnie pomogło Gruberovej, która nigdy nie była dobrą aktorką, a tu mogła się skupić na wyrazie muzycznym. Żeby nie unieruchomić jej całkowicie Schmidt kazał bohaterce przechadzać się bezustannie po schodach w górę i w dół, co mogło się źle skończyć zważywszy na wysokie obcasy i bardzo długą suknię.  Taki pomysł na wystawienie belcantowej opery, bez dziwactw i bez prób szokowania mieszczuchów sprawdził się nieźle. Miałam tylko jedno zastrzeżenie: na początku drugiego aktu Orombello, właśnie  po torturach wygląda nieskazitelnie elegancko i świeżo, co troszkę się kłóci ze śpiewanym tekstem. To jednak drobiazg. Gruberova oczywiście nie brzmiała, bo nie mogła zupełnie tak samo  jak 20 lat wcześniej, ale … mój Boże, cóż to za klasa!  Jakie piękne legato, mezza di voce, pianissimo! Nie przeszkadza nawet brak przyzwoitego aktorstwa, bo to, co trzeba jest w głosie. Góry bywają nazbyt ostre, mimo to – chapeau bas! Michael Volle, zurychski primo baritone  nie może się pochwalić piękną barwą głosu, ale precyzją intonacyjną i fachowym wykonawstwem i owszem, w związku z tym jego popisowa scena w drugim akcie wypadła znakomicie. Pochwały należą się też Stefanii Kaluzy za jej efektywna dramatycznie i głosowo „tę trzecią” – Agnese i Raulowi Harnandezowi, właścicielowi niedużego, ale bardzo ładnego i z głową używanego tenoru. Marcello Viotti  poprowadził orkiestrę uwypuklając melodyjność partytury  - w sposób może nie ekscytujący, ale z bardzo przyjemnym dla ucha efektem.  W ramach nostalgicznych wspomnień można dodać, że rolę Orobella na premierze śpiewał młody tenor z Polski, Piotr Beczała…

https://www.youtube.com/watch?v=9qX5Ub6szkU 

https://www.youtube.com/watch?v=qC9V0ljlCj0