Dziewica uwięziona - "La donna del lago" z ROH

„La donna del lago” (różnie tłumaczy się ten tytuł na polski, pozostanę więc przy oryginalnym) nie należy do szczególnie udanych, ani też często granych oper Rossiniego. A jednak pojawia się na scenach operowych od czasu do czasu zaś tytułową rolę śpiewały wielkie gwiazdy: Montserrat Caballe, June Anderson, Katia Ricciarelli. W maju dzieło wystawiła ROH i spektakl okazał się nieco dziwaczny. Taki ni pies, ni wydra, jakby realizatorzy chcieli właściwie rzecz pokazać po bożemu, ale  odwagi im nie starczyło i postanowili troszkę jednak przy libretcie pomajstrować. W związku z tym po odsłonięciu kurtyny  zamiast XVI-wiecznej Szkocji mamy o mniej więcej 300 lat późniejszy , najpewniej brytyjski klub dżentelmenów  z kilkoma muzealnymi gablotami. W jednej z nich, centralnie umieszczonej tkwi jako eksponat główna bohaterka (wyrazy współczucia dla Joyce DiDonato zmuszonej bardzo długo trzymać ręce uniesione nad głową), w innej mamy miniaturę statku, w kolejnej królewskie szaty. Wśród dżentelmenów obecni są Rossini i Walter Scott, którzy zaczynają na bieżąco snuć opowieść. Elena może wreszcie opuścić swe szklane więzienie i spotkać króla  - nadal  w warunkach klubowych. Wreszcie przecudny lanszaft przedstawiający szkockie góry zostaje , jak wrota rozsunięty i znajdujemy się we właściwym miejscu akcji. A tam – centralnie umieszczone schody prezentowane z różnych stron dzięki obrotówce. Te dwie zasadnicze scenerie będą się jeszcze wymieniać, zaś autorzy opery interweniować i wymyślać ją na bieżąco (Rossini wybłaga u Scotta szczęśliwą odmianę losu kochanków). Żebyśmy na pewno wiedzieli , z kim mamy do czynienia dostajemy nawet Rossiniego w imponującej czapie mistrza kuchni próbującego świeżo przyrządzonej jagnięciny. Skutek tej koncepcji reżyserskiej odczuwają zasadniczo wykonawcy partii drugoplanowych Albiny – Justina Gringyte (świetny głos, kariera warta obserwacji) i  Serano – zasłużony tenore comprimario Robin Leggate. Do  śpiewania mają tyle, ile w partyturze, ale ich obecność na scenie znacznie się wydłuża, jako, że to oni kreują także role Rossiniego i Scotta. Wszystko to razem nie jest może szczególnie sensowne, ale specjalnie nie razi. Do finału, kiedy to Elenę, ozdobioną tartanem z powrotem pakują do gabloty, w której panoszy się już masa roślinności, co przywołuje  trumienne skojarzenia. Wykonawstwu muzycznemu niewiele można zarzucić i to wydaje mi się najważniejsze. Nawet Michele Mariotti,  którego znałam dotąd z nienajlepszej strony poprowadził orkiestrę sprawnie i bez udziwnień ( wyjąwszy może nadto zwolniony początek). Większość publiczności przybyła do ROH zapewne zwabiona nazwiskami gwiazd, ale to nie DiDonato i Florez  mogą pochwalić się największą i zasłużoną w pełni owacją wieczoru. Jej adresatką jest Daniela Barcellona, która po tym spóźnionym debiucie w ROH doczeka się może wreszcie pozycji, na którą od dawna zasługuje. Dysponuje nie tylko pięknym, ciepłym mezzosopranem, ale też maestrią wokalną , która pozwala jej na doskonałą realizację trudnych, belcantowych partii. To nie tylko znakomita koloratura, ale też nienaganna kontrola oddechowa  i legato, którego można jej pozazdrościć. Barcellona nie jest utalentowana aktorsko, ale zrobiła w tym względzie spore postępy a tym razem projektant kostiumów, Yannis Thavoris pomógł jej wydatnie tworząc właściwie postać Malcolma.  Żałuję za to,  że jako wredny Rodrigo występuje śpiewak do tego przewidziany a nie jego nagły zastępca (choroba wyłączyła oryginalnego Rodriga z premiery i kilku późniejszych spektakli) . Nie, żebym miała wiele do zarzucenia Colinowi Lee – stworzył porządną, nieźle zaśpiewaną jasnym tenorem rolę. Ale naczytałam się recenzji , a znając możliwości Michaela Spyresa (pisałam już o nim entuzjastycznie na tym blogu) myślę , że to mogła być rewelacja. Także dlatego, że Spyres dysponuje tenorem o ciemnym zabarwieniu, który pewnie świetnie kontrastował z lekkim, lirycznym głosem Juana Diego Floreza – Uberta. Florez zaś prezentuje się na sobie właściwym, najwyższym poziomie wokalnym. To jest śpiewak stworzony do Rossiniego i myślę, że powtarzanie w nieskończoność tych samych zachwytów nie ma sensu – i tak wiecie dlaczego. Bez zmian pozostają też jego przeciętne, „katalogowe” (poza a , b ,c itd.) umiejętności aktorskie. Tu z kolei mam wrażenie, że role komediowe bardziej mu odpowiadają – jest na przykład uroczym i zabawnym Almavivą. Joyce DiDonato nie wydaje mi się idealną kandydatką na Elenę i przez większość wieczoru coś mi w niej przeszkadzało. Lekkie niedostatki w dźwięczności i troszkę ściśnięta góra w miarę czasu się bledną, by przy pirotechnicznym finale zaniknąć zupełnie więc nie chodzi o głos. W tym momencie mam serdeczną prośbę do wrażliwców – nie czytajcie dalej, za chwilę nastąpi bowiem uwaga nietaktowna. Zastanawiałam się długo, czy o tym pisać , ale problem dotyczy nie tylko DiDonato, zaś ona sama nie przeczyta mych impertynencji i przykrości jej nie zrobię.  Rzecz jest bowiem w wyglądzie artystki, a raczej w nadmiarze chirurgicznych środków odmładzających. To one spowodowały, ze mimo wyraźnych wysiłków aktorskich (gwiazda ma ów talent i rzemiosło też bez zarzutu)  twarz jeszcze kilka lat temu naturalnie uroczej kobiety stała się martwa i niweluje aktorskie próby. W teatrze, kiedy nie widzimy tej twarzy z bliska to nie boli, ale na kinowym czy telewizyjnym ekranie już tak. Zwłaszcza, że zupełnie niedawno bronią DiDonato był osobisty wdzięk, któremu kilka zmarszczek z pewnością by nie zaszkodziło. A przy tak marmurowym obliczu interpretacja staje się niezmiernie trudna a kontrast między wyrażającym wiele emocji głosem a niczego niewyrażającą fizys bywa przykry. Oczywiście wyjście istnieje - zamknąć oczy i nasycać się dźwiękiem, ale nie po to przecież oglądamy spektakle. Poza tym, można wybaczyć  artyście, jeśli wizualna nieadekwatność nie całkiem wynika z jego winy – któżby się skarżył na brak talii Caballe, Norman, Pavarottiego  czy Blythe (jak się skończyło dążenie do bezwzględnej, także zewnętrznej doskonałości u Callas wszyscy wiemy) albo brak wiośnianej dziewczęcości u Gruberovej. Ale kiedy artystka robi to sobie sama, na własne życzenie? Dziękuję, to ja już wolę niepowalającej urody Barcellonę, której twarz jednak pozostaje z głosem w zgodzie i coś wyraża.

https://www.youtube.com/watch?v=QIqch8hlkNs

https://www.youtube.com/watch?v=p7yQCtriles

https://www.youtube.com/watch?v=PXDfol-t_nE

https://www.youtube.com/watch?v=UzPHCI54MsM