Ochota na Verdiego

Bywa, że dopada mnie znienacka ochota na Verdiego. Organizm domaga się po prostu kolejnej dawki muzyki, bez której operę jako gatunek trudno mi sobie wyobrazić. Są operofile, którym Verdi zupełnie nie jest do życia potrzebny, mało tego, niektórzy krzywią się z odrazą na sam dźwięk tego nazwiska. Ze mną jest tak, że od czasu do czasu  potrzebuję maestra z Busseto i nie musi to być od razu „Otello” czy „Falstaff”. Tylko jednego jego dzieła nie lubię, a wręcz mnie ono drażni, ale poza „Aidą” mogę wysłuchać wszystkiego, nawet tych oper, które sam autor nazywał owocami „lat galer” zaś nielubiący go ludzie do dziś określają terminem „włoskie umpa-umpa”. Nie przerażają mnie niedoskonałe libretta (niektóre są rzeczywiście okropne, wręcz idiotyczne i nie chodzi wcale … sami wiecie o co) – dobrze wykonany Verdi to zawsze dla mnie przyjemność niezwykła. A właśnie teraz co raz trudniej o spełnienie tego warunku, bo prawdziwe głosy verdiowskie stały się rzadsze niż diamenty. Z paniami sytuacja nie jest jeszcze alarmująca (zwłaszcza sopranów trochę mamy) , ale wśród panów posucha już doskwiera mocno. Zdarzają się pojedyńcze dobre role, czasem ktoś wzbudzi nadzieję na przyszłość lecz ogólnie nie ma się z czego cieszyć. Jak już kilkakrotnie deklarowałam wierzę, że to taki moment w historii operowego wykonawstwa i że będzie lepiej. Tym niemniej trafienie na świetny muzycznie spektakl Verdiego nie zdarza się dziś często. Dlatego trzeba się cieszyć  z rzeczy małych i doceniać te tylko niezłe.O takim przedstawieniu będzie ten post.  

„Nieszpory sycylijskie” wystawiono w szczególnych okolicznościach:  premiera odbyła się 17.03.2011 jako część obchodów 150-tej rocznicy zjednoczenia Włoch. Specjalne było także miejsce: Teatro Regio w Turynie, pierwszej stolicy zjednoczonego państwa. Widz nieznający tych realiów mógłby się poczuć nieco zdziwiony olbrzymią flagą narodową w roli kurtyny (tudzież wstążkami w jej barwach w klapach garniturów muzyków), wyświetlaniem fragmentu konstytucji na finał, hymnem zagranym na wstęp i zaśpiewanym z całego serca przez chór i publiczność. Wszystko to ma pewne znaczenie ze względu na temat opery i sposób jej pokazania na scenie. Mamy na niej współczesną Sycylię napadniętą przez nienazwanych agresorów zaś wydarzenia relacjonowane są przez media, czego rezultat widzimy na dwóch wielkich ekranach z tyłu. Są dziennikarze, podtykający mikrofony protagonistom i wszędobylscy kamerzyści. Najciekawiej wypadł pomysł na słynne bolero Eleny w piątym akcie – nie są to wcale własne słowa bohaterki, ale tekst jej narzucony, odczytywany przez nią z „żywego promptera” i transmitowany jako wywiad przez telewizję. Widzimy też doskonale w jaki sposób zarówno Monforte jak i Procida manipulują masami, oglądamy przemówienia i gabinety władzy. Wszystko to ma swoją wewnętrzną logikę i spójność, moje wątpliwości wzbudził tylko jeden obraz. Mogę zaakceptować, że Procida śpiewa swą piękną arię „O tu, Palermo” na złomowisku z wrakami samochodów w tle, w końcu partyzant ukrywa się, gdzie może. Tyle, że potem wpadają tam miejscowe dziewczyny w strojach ślubnych (zbiorówka jak w sekcie Moona? weselisko na śmietniku?)  i odbywa się umiejętnie podsycone przez Procidę starcie między lokalsami a żołnierzami okupanta. Ogólnie jednak efekt koncepcji reżyserskiej Davide’a Livermore można uznać za dobry. Muzycznie, ku własnemu zdumieniu największy problem miałam z dyrygowaniem Gianandrei Nosedy – energicznie, owszem, było, ale zginęła gdzieś verdiowska długa fraza, zabrakło oddechu. Może to także koncepcja, może miało być dziarsko – jeśli tak, mnie się to nie bardzo podoba. Wokalnie najsłabszym punktem wieczoru, ale i tak trzymającym poziom okazał się Franco Vassallo  - głos troszkę zduszony i brzmiący matowo – baryton nie miał wyraźnie najlepszego dnia. Gregory Kunde od kilku lat mnie zaskakuje udowadniając, że śpiewak nie musi wcale dysponować potężnym instrumentem, żeby dobrze wykonywać mocniejsze z verdiowskich ról. Wystarczy nośność, dźwięczność i właściwa, otwarta góra, oraz, oczywiście inteligencja i muzykalność. Kunde nie należy do tenorów wymarzonych w partii Arriga, ale prezentuje się w niej lepiej niż tylko nieźle. Ildar Abdrazakov to chyba najmłodszy Procida, jakiego kiedykolwiek widziałam i jego wieku w tej inscenizacji nie starano się tuszować. Słusznie – przywódcy bywają młodzi. Rola, napisana dla basso cantante nie wymaga najgłębszych, słowiańskich czeluści najniższego rejestru i Abdrazakov czuje się w niej znakomicie. Podobnie, jak Maria Agresta w morderczej partii Eleny, co stanowi dla mnie pewne zaskoczenie. Agresta miała wystapić w drugiej obsadzie, ale zaraz po premierze rozchorowała się gwiazda, Sondra Radvanovsky i młoda artystka zaśpiewała prawie wszystkie spektakle. Pokazała się od najlepszej strony – nie próbowała zabijać głosem i nie forsowała swego średniej wagi sopranu, ale zaprezentowała dobre legato i precyzję intonacyjną, zas jej bolero, jedna z najbardziej zdradliwych i trudnych do wykonania arii sopranowych było jednym z najlepszych, jakie słyszałam w życiu!

https://www.youtube.com/watch?v=csYsEE3D318

https://www.youtube.com/watch?v=2rQyE3znYNc 

https://www.youtube.com/watch?v=MnJj4qNt-KA 

https://www.youtube.com/watch?v=9yJsc7g1_sM 

https://www.youtube.com/watch?v=HjkJrNKFGCE